Pleidooien voor grondige herzieningen van het onderwijs
In de afgelopen maand zagen achtereenvolgens 'De Staat van het Onderwijs' van de Onderwijsinspectie en 'Later selecteren, beter differentiëren' van de Onderwijsraad het licht. De grote gemene deler in de documenten is het pleidooi voor grondige herzieningen van het onderwijsstelsel om de kansenongelijkheid te bestrijden. Daarnaast besteden ook beide aandacht aan de bestrijding van het lerarentekort en het achterstallig onderhoud wat daar deels mede debet aan is.
Terwijl de leraren, begeleiders en ondersteuners alle zeilen bij moeten zetten om het onderwijs gaande te houden onder moeilijke omstandigheden, wordt er op dit moment druk nagedacht over de toekomst van het onderwijs na de coronacrisis. De onderliggende problemen in het onderwijs zijn door de crisis extra duidelijk geworden. Het lerarentekort, de kansenongelijkheid en de tegenvallende prestaties in de basisvaardigheden zijn daarbij de meest in het oog springende problemen. Daarbij is de aanstaande formatie van een nieuw kabinet het perfecte moment om deze problemen en de mogelijke oplossingen daarvan onder de aandacht te brengen.
De Inspectie en de Onderwijsraad sluiten voor wat betreft de bestrijding van het lerarentekort aan bij hetgeen wij als gezamenlijke bonden en lerarenorganisaties hebben benoemd als urgente vraagstukken. De werkdruk is op dit moment te hoog en er zal structureel moeten worden geïnvesteerd in de aantrekkelijkheid van het beroep. Goed onderwijs begint bij de leraar. Het verst gaat de Onderwijsraad door een stelselherziening voor te stellen. De Onderwijsraad stelt voor om het selectiemoment drie jaar op te schuiven om alle leerlingen optimale kansen te bieden. Je zou al snel kunnen stellen dat deze verlengde brugperiode een nieuw pleidooi is voor de Middenschool maar dat doet dit advies wel te kort. Naast later selecteren spreekt de Onderwijsraad ook over beter differentiëren. Dit differentiëren kan op verschillende manieren onderstreepte Onderwijsraadvoorzitter Edith Hooge in de webinar op vrijdag 16 april, in haar ogen zal het een combinatie zijn van niveauklassen en differentiatie in de klas. Daarnaast onderstreepte zij dat er ook extra aandacht nodig is voor de goed presterende leerlingen.
'Alles staat en valt met de voorwaarden waaronder dit uitstel plaatsvindt,' aldus Jilles Veenstra voorzitter van de FvOv, 'we ondersteunen de aandacht voor de kansenongelijkheid en de vroege selectie is daarin een belangrijk aspect. Differentiëren staat in de plannen van de Onderwijsraad centraal en gebleken is dat dit in de praktijk heel lastig is (daar is enige jaren geleden ook nog op gewezen door de Inspectie). Met de grote klassen van nu en de hoge werkdruk in het onderwijs is dit onvoldoende mogelijk. Om dit daadwerkelijk te realiseren zijn zeer forse structurele investeringen noodzakelijk en aan de voorkant zal het lerarentekort opgelost moeten worden (mede door de inzet van ondersteuners en begeleiders). Het is de vraag of zo'n grote herziening op dit moment de enige en juiste route is om kansenongelijkheid te bestrijden. We denken als vertegenwoordigers van leraren, ondersteuners en begeleiders graag mee over haalbare stappen richting optimale kansen voor elke leerling.'