VONKC verruimt de blik van westerse naar mondiale kunst
Leerlingen en studenten komen steeds vaker van overal ter wereld vandaan, klassen worden diverser, de kunsten zijn pluriformer en mondialer dan ooit. Kunstdocenten merken vaak dat ze niet de kennis hebben om daar in hun lessen bij aan te sluiten. Tegelijkertijd zien ze de beperkingen van het westers kunstkader (met de nadruk op kunst uit Europa en de VS), die de kunst daarbuiten nagenoeg uitsluit.
Iemand die al lange tijd deze eenzijdige, uitsluitende kijk op de ontwikkeling van de kunsten ter discussie stelt, is Kitty Zijlmans. Kunst en cultuur zijn geen westerse vinding, betoogt ze, maar het product van voortdurende interculturele betrekkingen en uitwisselingen. Altijd al hebben kunstenaars zich laten inspireren door wat er in de wereld gebeurt. De beïnvloeding die over en weer plaatsvindt, klinkt volgens Zijlmans te weinig door in de canon van de westerse kunstgeschiedenis.
Hoor-en werkcolleges
VONKC nodigde Zijlmans uit om in vier bijeenkomsten de ontwikkelingen in de kunst in een mondialer perspectief te plaatsen. Twee daarvan zijn inmiddels voorbij, twee volgen nog, op respectievelijk 17 september en 13 oktober van dit jaar. Het eerste deel van zo'n bijeenkomst bestaat uit een hoorcollege. Daarin behandelt Zijlmans steeds twee thema's, zoals Ik en de Ander en Engagement. Ze vormen de leidraad om werk van, merendeels hedendaagse kunstenaars uit alle delen van de wereld te beschouwen en te analyseren.
De kluwen aan invloeden die het werk in vorm, inhoud en esthetiek bepaalt, worden door Zijlmans geanalyseerd. Ze laat tevens zien dat een kunstenaar, waar ook ter wereld, dichtbij en ver weg, bewust en/of toevallig, bronnen vindt die inspireren en het werk overtuiging en zeggingskracht geven.
Tijdens het tweede deel van de bijeenkomst - een werkcollege - wordt de stof van het betreffende hoorcollege benut om gezamenlijk een eerste aanzet te doen voor te ontwikkelen lesmateriaal.
Voor alle kunstdocenten en -disciplines
Het programma Kunst in Mondiaal Perspectief richt zich op kunstvakdocenten die op alle niveaus van het onderwijs lesgeven. Dat de kunstgeschiedenis en de beeldende kunst de 'lead' nemen is niet opmerkelijk. World Art Studies is een betrekkelijk nieuw vakgebied, waarin de theoretische en inhoudelijke kennis op het gebied van de beeldende kunst tot nu toe verst is gevorderd.
De acht thema's die Zijlmans in de colleges behandelt, zijn zo gekozen dat ze herkenbaar en relevant zijn voor alle kunstdisciplines. Dat geldt ook voor de analyses en de (werk) processen die aan de orde komen. Zijlmans benadering van het kunstwerk als een knooppunt van ontwikkelingen en invloeden, zijn, met andere woorden, van toepassing op alle kunsten.
Hoe dans, theater, muziek, film en beeldende kunst een stap kunnen maken in de ontwikkeling van een eigen mondiaal kunstkader wordt het onderwerp van 'disciplinedagen' die VONKC in de eerste maanden van 2023 organiseert.
Tekst door Maria Hermanussen (dit item is geschreven voor de website van Kunstzone). Zie ook het uitgebreide artikel van Kitty Zijlmans in het blad Kunstzone 4-2022.
Foto's door Kitty Zijlmans augustus 2009: Thirzo Martha, zelfportret
